شعارسال: سرانجام تعرفه‌های جدید پزشکان در سال ۱۴۰۳ ابلاغ و از اول همین ماه (اردیبهشت) اعمال شده است. بر اساس اعلام سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت، نرخ تعرفه‌ها در بخش خصوصی برای پزشک عمومی ۱۲۶ هزار تومان، برای متخصص ۱۸۹ هزار تومان، برای فوق تخصص و فلوشیب ۲۴۱ هزار تومان، برای روان پزشک ۲۵۱ هزار تومان و برای پزشک فوق تخصص روان پزشکی ۲۸۶ هزار تومان است. از زمان اعلام تعرفه‌های جدید خدمات درمانی، موجی از نگرانی بین مردم به راه افتاده است. رشد ۳۵ درصدی تعرفه‌ها هم دغدغه مردم را به خاطر افزایش قیمت‌ها به دنبال داشته است، هم اعتراض گسترده جامعه پزشکان را؛ یعنی هم مردم ناراضی اند، هم پزشکان.  افزایش نرخ تعرفه‌ها سبب شده است برخی مردم به خاطر بالابودن این هزینه‌ها در برخی موارد قید مراجعه به پزشک را بزنند و خوددرمانی کنند، یا گرفتار سودجویان و مداخله گران در درمان شوند. برخی شهروندان بر این باورند که با وجود تحت پوشش بیمه بودن، بخش عمده‌ای از هزینه‌های درمان را باید از جیبشان پرداخت کنند و این مسئله برایشان صرفه اقتصادی ندارد. آن طور که از گفته‌های مسئولان برداشت می‌شود، اکنون بیش از ۵۳ درصد هزینه پزشکی را مردم از جیب خود پرداخت می‌کنند، درحالی که این رقم نهایتا باید ۳۰ درصد باشد و ۷۰ درصد دیگر سهم دولت و بیمه هاست تا شرایط بهره مندی بیمار از خدمات درمانی تسهیل شود.   

یک نسخه برای ۳ بیمار

افزایش نرخ تورم، همه هزینه‌ها را تحت شعاع قرار می‌دهد. به تبع این مسئله، اجاره مطب، افزایش هزینه حقوق منشی و استهلاک فضای کاری، بیمه، مالیات و... قطعا در افزایش هزینه درمان تأثیر دارد؛ مسئله‌ای که سبب شده است تمایل برخی شهروندان به استفاده از خدمات درمانی کاهش یابد. بهتر است این روایت را از زبان خودشان بخوانید. اعضای خانواده مرضیه بهبودی (که همسرش کارمند ساده یکی از ادارات است) از خدمات بیمه تأمین اجتماعی برای درمان استفاده می‌کنند. او‌ می‌گوید: با افزایش تعرفه‌ها تا زمانی که مجبور نشویم، برای درمان به پزشک مراجعه نمی‌کنیم. او استدلال به ظاهر قانع کننده‌ای دارد: سه فرزند دارم و چند روز پیش هر سه به شدت بیمار شدند و علائمشان تقریبا شبیه هم بود؛ سرفه شدید، تب و لرز و بی اشتهایی. اگر قرار بود همه آن‌ها را پزشک ویزیت کند، کلی هزینه روی دستمان می‌ماند. حقیقتا امکان پرداخت هزینه ویزیت و درمان برای هر سه آن‌ها را نداشتیم و به همین دلیل یکی از آن‌ها را به مطب پزشک بردیم و معاینه شد و دارو گرفت و از همان دارو‌ها برای بقیه بچه‌ها استفاده کردیم. هر چند می‌دانستیم استفاده از یک شیوه درمان و خوددرمانی برای چند نفر (آن هم کودک) اصلا مناسب نیست، واقعا چاره دیگری نداشتیم و نداریم.  

گله از خدمات بیمه‌ها

حمیدرضا محمودی پدر دو دختر خردسال است که به گفته خودش معتقد است هنگام بیماری بچه ها، حتما باید پزشک متخصص کودک آن‌ها را ویزیت کند. او کارمند یکی از مجموعه‌های شهرداری است و‌ می‌گوید: هفته گذشته به دلیل یک حساسیت فصلی و ویزیت و درمان مربوط به آن مجبور شدیم بیشتر از یک میلیون تومان پرداخت کنیم، درحالی که بیمه تکمیلی داریم. معلوم است استفاده از خدمات درمان برای خانواده‌ها صرفه اقتصادی ندارد و مجبور می‌شوند از خیر این کار بگذرند. او از خدمات ضعیف بیمه‌ها گلایه دارد: پرداخت هزینه نسخه‌ها بین سه تا چهار ماه طول می‌کشد، درحالی که آن را هم به صورت کامل نمی‌پردازند و به همین دلیل بخشی از مردم ترجیح می‌دهند خودشان خوب شوند و بدون استفاده از تخصص و نظر پزشک شیوه‌های توصیه شده دیگران را گوش می‌دهند و به کار می‌بندند و معمولا این موضوع عوارض زیادی دارد که از آن غافلیم و حتی گاهی سبب حاد شدن مشکل بیمار می‌شود.   

پزشکان هم جزو مردم هستند

سوی دیگر این ماجرا پزشکان هستند که بر خلاف نگاه مردم معتقدند افزایش تعرفه‌های پزشکی عادلانه نیست و این تعرفه‌ها نیز باید مطابق با رشد نرخ تورم افزایش یابد. زهره کریمان خراسانی پزشکی عمومی است که سال‌ها در این حوزه خدمتگزار مردم بوده است. به اعتقاد او تعرفه‌های پزشکی نقش مهمی در سامان دهی بهبود خدمات درمانی دارد و این موضوع نیازمند افزایش سرانه سلامت عمومی است. کریمان خاطرنشان می‌کند: بحث افزایش تعرفه‌ها در ابتدای سال و در شرایطی که مجلس بحث تثبیت قیمت‌ها را دنبال می‌کند، اصلا به نفع جامعه پزشکی نیست و جوی علیه پزشکان ایجاد می‌کند. گرچه ما هم معتقدیم این تعرفه‌ها باتوجه به وضعیت معیشتی نامناسب مردم گران است، اما قبول کنیم جامعه پزشکی جدا از این مردم نیست و همین مسائل آن‌ها را هم آزار می‌دهد. او این موضوع را هم متذکر می‌شود: افزایش تعرفه‌ها علاوه بر اینکه ارائه خدمات باکیفیت‌تر را به دنبال خواهد داشت، تعداد مراجعه کنندگان غیرواقعی به مطب‌ها را هم کاهش خواهد داد؛ زیرا به خصوص در حوزه درمانگاه‌ها گاهی پزشک با تعدادی از مراجعه کنندگان برخورد می‌کند که مشکل خاصی ندارند.  

بیمه‌ها باید خدمات بخش سلامت را تسهیل کنند

رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد که ریاست شورای هماهنگی نظام پزشکی‌های استان را نیز عهده دار است، درباره تعرفه‌های خدمات سلامت اعلامی سال ۱۴۰۳ سؤالات ما را پاسخ می‌دهد.  دکتر علیرضا صداقت تعرفه خدمات سلامت را معادل دستمزد پزشکان نمی‎داند و معتقد است که تعیین تعرفه یک ابزار تولیتی است که در دست نظام سلامت است و باید تأمین کننده عدالت و در نهایت افزایش و ارتقای سلامت عمومی شود.   

او می‌گوید: متأسفانه نگاهی که به تعرفه می‌شود، صرفا از منظر تعیین قیمت و بهاست و به سایر نقش‌های تعرفه گذاری توجهی نمی‌شود. البته ساختار همین تعیین قیمت و بها نیز با قوانین و واقعیات تطابق ندارد؛ زیرا تعیین تعرفه حتی اگر صرفا به معنای تعیین قیمت ارائه خدمات سلامت باشد، باید حداقل پوشش دهنده هزینه‌ها باشد، یعنی سودی منطقی به انضمام قیمت تمام شده را شامل شود که متأسفانه چنین نیست.   

صداقت می‌افزاید: بر اساس قانون، خدمات بخش سلامت باید توسط خریداران خدمت که بیمه‌ها هستند، خریداری شود و ۷۰ درصد خدمات در بخش سرپایی و ۹۰ درصد را در بخش بستری بیماران به هنگام بستری شدن باید پرداخت کنند، درحالی که نرخ اعلام شده از سمت بیمه‌ها به مراتب کمتر از میزان قانونی است که برای آن‌ها اعلام شده است، به گونه‌ای که به جای پرداخت ۷۰ درصد از هزینه خدمات حدود ۳۰ درصد آن را‌ می‌پردازند. یعنی بیمه عملا از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کند. این یعنی کسی که باید وظیفه قانونی خود را انجام دهد، انجام نمی‌دهد و بعد توپ در زمین جامعه پزشکی می‌افتد.   

صداقت خاطرنشان می‌کند: حرفه پزشکی سال هاست به مسیری کشیده شده است که دیگر درمان و درمانگری را به صرفه نمی‌بیند. گواه این مدعا هم خیل زیاد پزشکان عمومی ماست که دیگر مطب داری نمی‌کنند و یا سراغ گرفتن تخصص می‌روند، یا مهاجرت می‌کنند، یا حتی سراغ کارکردن در درمانگاه‎‌ها و کلینیک‌ها یا شغل‌های دیگر می‌روند.   
او می‌گوید: اکنون حدود ۶ هزار پزشک عمومی در مشهد داریم و حدود هزار نفر مطب دار هستند و حدود ۲ هزار نفر هم در درمانگاه ها، بیمارستان‌ها و مراکز بهداشت و درمان اعتیاد فعالیت می‌کنند، آن هم به این خاطر که هزینه‌های دخل وخرج مطب صرفه اقتصادی ندارد.   

رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد ادامه می‌دهد: بیمه‌ها نه تنها به تعهدات قانونی خود عمل نمی‌کنند که هزینه دارو‌ها و خدمات پاراکلینیک بسیاری را نیز متقبل نمی‌شوند. این در مورد بیمه‎‌های تکمیلی هم مصداق دارد و این طور است که پرداختی بیمار باوجود داشتن بیمه پایه و بیمه تکمیلی باز هم بسیار بالاست. در حقیقت این ضعف بیمه هاست که به مردم تحمیل شده است.   
صداقت می‌گوید: بیمه‌ها نه تنها به مردم فشار می‌آورند که به ارائه دهندگان خدمات سلامت و پزشکان نیز اجحاف می‌کنند. این مجموعه‌ها موظف اند همه اسناد و نسخه‌های پزشکی را که توسط اطبا و داروخانه‌ها تحویل آن‌ها می‌شود، ظرف یک ماه پرداخت کنند، درحالی که آن‌ها به تعهداتی که دارند پایبند نیستند و برخی از بیمه‌ها بین شش تا ۹ ماه از پرداخت تعهداتشان عقب هستند، یعنی همان سهم ناچیز ۳۰ درصدی را هم پرداخت نمی‌کنند.   

صداقت تأکید می‌کند: جامعه پزشکی هم از مردم است و با همین مردم و در همین شرایط اقتصادی روزگار می‌گذراند. بسیاری از رشته‌های تخصصی پزشکی تجهیزات محور هستند؛ مثلا در تخصص گوارش دستگاه‌های آندوسکوپی، کولونوسکوپی و... موردنیاز است. قیمت این دستگاه‌ها به طور شگفت انگیزی بالا رفته است. یک دستگاه آندوسکوپی ساده، چند میلیارد تومان قیمت دارد؛ بنابراین پزشک جوان ما توانایی راه اندازی مطب برای ارائه خدمت را ندارد. مطب داران قدیمی هم کم کم از گردونه ارائه خدمت خارج می‌شوند؛ زیرا عمر مفید این دستگاه‌ها نهایتا پنج سال است و بعدازاین مدت دستگاه‌های جدیدتر و به روزتری وارد بازار می‌شوند و پزشک برای ارائه خدمت مطابق با پیشرفت‌های روز دنیا باید یا دستگاه‌های جدید را تهیه کند یا از گردونه خدمت خارج شود.   

او درباره راهکار‌های برون رفت بهداشت و درمان کشور از این شرایط می‌گوید: راه نخست توجه به غربالگری و پیشگیری از بروز بیماری است؛ بعد از آن باید ساختار بیمه‌ها و بهداشت و درمان کارآمد شود و در ادامه باید خط اول درمان کشور (که در همه جای دنیا پزشکان عمومی هستند) جایگاه واقعی خود را بیابند. اقتصاد پزشک عمومی باید دارای اهمیت شود. این طور نمی‌شود که پزشک ما بعد از دیپلم و شکستن سد کنکور هفت سال درس بخواند و تازه به نقطه صفر برسد. پزشک عمومی باید در یک برنامه دقیق در خط نخست درمان قرار گیرد؛ با این تفاصیل جامعه پزشکی بار‌ها ثابت کرده که در کنار مردم است.

هم مردم حق دارند، هم پزشکان

دکتر سیدمحمد عزیزی، متخصص کودکان، معتقد است بیمه‌ها در قبال افزایش هزینه خدمات درمانی و تعرفه‌ها مسئول اند. بیمه موظف به پرداخت است و قرار نیست بیماران به خاطر این نرخ افزایشی از خدمات درمانی محروم شوند.  او با بیان اینکه تعرفه‌ها براساس نظر کارگروهی در نظام پزشکی تعیین و نتیجه آن به دولت اعلام می‌شود، ادامه می‌دهد: قرار بود پزشکان امسال با رشد ۴۶ درصدی کار درمان را ادامه دهند، اما به همان رشد ۳۵ درصدی رضایت دادند.  عزیزی تأکید می‌کند: مردم باید از چرایی افزایش این تعرفه‌ها آگاه باشند و آگاه سازی وظیفه رسانه‌هایی مثل شماست. این شفاف نبودنِ دلیل افزایش قیمت، اکنون هر دو طرف را آزار می‌دهد؛ زیرا از نظر مردم قیمت‌ها بالاست، اما از نظر پزشکان در مقایسه با افزایش تورم و بالارفتن نرخ ها، دستمزدشان کم است که البته هردو طرف حق دارند. این نارضایتی به این دلیل است که غالب بیمه‌هایی که مردم طرف حساب آن‌ها هستند از زیر بار تعرفه‌هایی که باید بپردازند، شانه خالی می‌کنند و به قول مردم استفاده از این بیمه‌ها چندان مقرون به صرفه نیست؛ زیرا بخش عمده‌ای از هزینه را باید خودشان پرداخت کنند.   
درمان رایگان کم‌درآمد‌ها

متولیان برخی بیمه‌های درمانی به موضوعات مطرح‌شده از سمت پزشکان معترض هستند. مدیرکل بیمه سلامت خراسان‌رضوی در‌این‌باره می‌گوید: بر اساس قانون، ۷۰ درصد تعرفه دولتی توسط بیمه‌ها پرداخت می‌شود و علاوه بر این سهم دارو هم از طرف بیمه‌های پایه پرداخت خواهد شد. دکتر محمد وجدانی همچنین بیان می‌کند: از‌جمله‌برنامه‌های بیمه پایه طبق سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران، بیمه‌کردن همه افراد فاقد بیمه است؛ همچنین بنا بر دستور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، همه بیمه‌شدگان صندوق بیمه سلامت ایرانیان که در دهک‌های درآمدی بین یک تا پنج قرار دارند، به‌صورت کاملا رایگان زیرپوشش قرار می‌گیرند و خدمات درمانی مورد‌نیاز خود را دریافت می‌کنند. او یادآور می‌شود: حق بیمه پنج دهک نخست درآمدی جامعه رایگان شده است و بیمه‌شدگان می‌توانند با مراجعه به مراکز درمانی از خدمات بیمه سلامت بهره‌مند شوند. پرداخت هزینه بیمه‌های صعب‌العلاج تا سقف ابلاغیه از دیگر‌مواردی است که وجدانی به آن اشاره می‌کند.

تأمین‌نشدن هزینه‌ها

مدیر درمان تأمین اجتماعی خراسان‌رضوی نیز درباره گله‌های مطرح‌شده می‌گوید: میزان تعرفه‌ها برای قرارداد‌بستن با مجموعه‌های مختلف درمانی با امضای معاون اول رئیس‌جمهوری به ما ابلاغ شده و از اول فروردین ۱۴۰۳ لازم‌الاجراست. علی رضازاده ادامه می‌دهد: رونوشتی از این بخشنامه چند‌صفحه‌ای به دفتر‌های رهبر معظم انقلاب، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، دفتر قوه‌قضائیه و مجموعه‌های دیگر نیز فرستاده شده است و ما موظف هستیم طبق دستورالعمل درج‌شده در آن عمل کنیم. او بیان می‌کند: دستورالعمل کاملا مشخص و شفاف است؛ اینکه پرداختی سازمان بیمه‌ها چقدر باید باشد. نکته‌ای که خیلی‎ها به آن نقد وارد می‌کنند، به‌روزنبودن میزان پرداختی‌هاست که این موضوع هم به‌دلیل تأمین‌نشدن نقدینگی از‌سوی سازمان مرکزی است. رضازاده می افزاید: علاوه‌بر‌این هزینه‌های دیگری مثل بیمه زنان خانه ‎دار برای ما تعریف می‌شود که تعهداتمان را بیشتر می‌کنند؛ این توضیحات بیان‌کننده این است که هزینه‌های تحمیل‌شده بر سازمان بیمه‌ها در مجموعه‌های مختلف بر عملکرد آن‌ها تأثیرگذار است.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت شهرآرانیوز، تاریخ انتشار: 6اردیبهشت1403، کدخبر: 399905، shahraranews.ir